ویروس‌ها چندین هویت متفاوت دارن، بعضی از اونا ساده هستن و یه مریضی قابل درمان رو دلیل می‌شن اما یه سریای دیگه اونقدر خطرناکند که می‌تونن یه آدم سالم رو از پای درآورند. بخاطر این می‌توان اونا رو قاتلان نامحسوسی نامید که بی‌صدا به کشتارهای دسته‌جمعی در گوشه و کنار جهان می‌پردازند و هرساله افراد زیادی رو به کام مرگ می‌فرستند.
ویروسا تقریبا یه هزارم باکتریا هستن و باکتریا هم ده ها مرتبه از بیشتر سلولای بدن آدم کوچیک تر هستن. حالا تصور کنین ویروسی که هزاران برابر از سلول بدن آدم کوچیک تره، می تونه طی عملیاتی ساده، همه چیز رو تحتِ کنترل گرفته و نابودگری بزرگ باشه.
در همین زمینه، در ادامه این مقاله شما رو با کشنده‌ترین مریضی‌های عفونی قرن گذشته آشنا می‌کنیم که قربانیان زیادی داشته‌ان و تعداد خیلی از مردم رو از پای در آورده‌ان. همراهمون باشین.
سندروم تنفسی خاورمیانه (MERS)
احتمال میره که ادما از راه تماس مستقیم یا غیرمستقیم با شترهای سواری در خاورمیانه به سندروم تنفسی خاورمیانه گرفتار شده باشن.
مریضی موسوم به سندروم تنفسیِ خاورمیانه یا مِرس (MERS) یه مریضی تنفسیه که به وسیله یه ویروسِ کورونای جدید که اونو MERS‐CoV نامیده ان به وجود اومده. این مریضی اولین بار در سال ۲۰۱۲ در عربستان سعودی گزارش شد.
کورونا یه خونواده بزرگ ویروسیه که بیماریایی از سرماخوردگی تا سارس رو شامل می شه.
این مریضی تا حالا در کشورای اُردن و یمن (در خاورمیانه)، فرانسه، آلمان، یونان، ایتالیا و بریتانیا (در اروپا)؛ تونس و مصر (در آفریقا) ؛ چین، مالزی، کره جنوبی و فیلیپین (در آسیا) و ایالاتِ متحده آمریکا دیده شده.
نشونه های این مریضی می تونه شاملِ تب، سرفه و تنگیِ نفس باشه. هم اینکه سینه پهلو و ناراحتیای گوارشی هم در مواردی گزارش شدن. این ویروس در آدمایی که دچار ضعف مزاجی هستن مریضی شدیدتری بوجود میاره اما ممکنه بعضی از مبتلایان به این ویروس مشکلاتِ مریضی رو از خود نشون ندن.
مریضی درمان قطعی نداره اما کره جنوبی به صورت آزمایشی پلاسما درمانی رو واسه مداوای مبتلایان به این مریضی در دو بیمارستان شروع کرده. درمان بدین گونه س که خون بیماران مبتلایانی که بهتر شده‌ان گرفته میشه و سلول‌های اون جدا میشه تا پلاسما به دست بیاد؛ بعد این پلاسما به افراد مریض تزریق میشه.
هنوز روشن مشخص نیس که این ویروس چیجوری انتقال پیدا می کنه.
این ویروس میان دام و آدم مشترکه و احتمال میره که ادما از راه تماس مستقیم یا غیرمستقیم با شترهای سواری در خاورمیانه به اون گرفتار شده باشن. انگار در بعضی موارد، این ویروس از فرد گرفتار به افراد دیگه منتقل شده باشه.
سندرم زیاد تنفسی (SARS)
مشکلات بیماری سندرم زیاد تنفسی ARDSه که بیمار دچار مشکلات گازهای خون شده و ۱۰ تا ۲۰ درصد نیاز به اکسیژن ونتیلاتور پیدا خواهد کرد.
سندروم طولانی تنفسی، یه جور مریضی ویروسی واگیرداره که به وسیله کرونوویروسا ایجاد می شه.
این ویروس می تونه مریض رو انگار سینه‌پلهو کشنده برسونه، بین آدم و حیوان مشترکه و حدود ده درصد مرگ و میر داره.
در نوامبر سال ۲۰۰۲ میلادی، ویروس SARS در چین و هنگ کنگ منتشر شد و تا سال ۲۰۰۳ میلادی به ۳۷ کشور جور واجور جهان رسید. به موجب این انتشار، حدود ۸۲۷۳ نفر به اون گرفتار و ۷۷۵ نفر جون خود رو از دست دادن.
با در نظر گرفتن مسری بودن بیماری و منتشر کردن جهانی اون باید در پیشگیری بیماری دقت کافی به عمل آورد. افرادی که به مناطق آلوده سفر می کنند در صورت ضروری نبودن به اون مناطق وارد نشن. افراد آلوده باید ایزوله شده و تا بهبودی علائم ایزولاسیون ادامه یابد. افراد خونواده فرد گرفتار و کارکنان بهداشتی باید از وسایلی مانند ماسک و دستکش استفاده کنند و پس از تماس ماسک و دستکش دور انداخته شه.
شستشوی دست در طول روز به طور مرتب با آب صابون، آب و الکل انجام شه.
بیماران بهتره از ماسک استفاده کنند. به هیچ وجه از وسایل مشترک مانند هوله و غیره استفاده نشه و سطوحی که با ترشحات بیمار در تماسه تمیز شه.
علائم اولیه سارس مثل آنفلوآنزا هستش، یعنی با تب، خستگی، بدن درد، سرفه و گلودرد همراه س. مریضی معمولاً با تب بالای ۳۸ درجه سانتیگراد شروع میشه. بعد علائم تنفسی مانند تنگی نفس و سختی تنفس شدید شدن میشه.
پس از ۷-۳ روز مریض دچار سرفه های خشک و بدون خلط میشه که می‌تونه پیشرفت کرده و منتهی به اشکالات تنفسی و کمبود اکسیژن در خون شه.
در ۱۰ تا ۲۰ درصد موارد، بیماران به تهویه مکانیکی نیاز پیدا می‌کنن.
آنتی بیوتیک در درمان این مریضی سودی نداره اما داروهای تب بر، اکسیژن کمکی و … مفیدن.
آنفولانزای خوکی (SWINE FLU)
آدمایی که در برابر تماس با پرندگان و حیواناتی مثل خوک هستن، خصوصاً آدمایی که در مراکز نگهداری این حیوانات کار می‌کنن، در خطر بالای شکلای جور واجور ویروس آنفولانزای اندمیک در این نوع حیوانات قرار دارن؛ پس این جمعیت از آدم‌ها به عنوان میزبان این ویروس می‌تونن در نظر گرفته شن.
آنفولانزای خوکی هم از دیگر بیماریای عفونی قرن اخیره که تعدادی از آدم‌ها به واسطه اون جون خود رو از دست دادن. کلا اندازه مرگ و میر به وجود اومده به وسیله این مریضی کمتر از یه درصد بوده و درافرادی که مریضی زمینه‌ای مانند ناراحتی قلبی، کلیوی و طولانی ریوی داشتن، مرگ و میر شایع‌تره.
در سال ۲۰۰۹ میلادی، دو نوع مریضی ویروسی جهانی کشف شدن که H1N1 نوع دوم در خود داشتن. این ویروس از خوک به آدم منتقل شده.
حالا خوبیش اینه این ویروس خیلی عادی نبود و فقط آدمایی که در تماس مستقیم با خوکا بودن، در خطر دچار شدن به اون قرار داشتن. در سال ۲۰۱۰ میلادی سازمان سلامت جهانی رسما اعلام کرد این مریضی کلا در جهان ریشه‌کن شده.
راه‌های انتقال در بین آدم‌ها شامل عطسه کردن، سرفه کردن، تماس با اشیا آلوده به ویروسه.
خوک ممکنه به ویروس آنفولانزای انسانی و بقیه حیوانات و حتی پرندگان گرفتار شه و در بدن اون شیفت آنتی ژنیک و یا تغییر ژنتیک در جهت ایجاد ویروس جدید اتفاق بیفته. در سال ۲۰۰۹ بود که ویروس آنفولانزای خوکی با زیرگروه H۱N۱ نوع A. آنفولانزا شناخته شده.
علایم این مریضی شامل علایم شامل تب، سرفه، گلودرد، بدن درد، سردرد، خستگی و لرزه.
آنفولانزای مرغی (BIRD FLU)
در صورت وقوع همه‌گیری آنفلوانزای مرغی، شستن زیاد دست‌ها بهترین راه پیشگیری از عفونت ویروس من‌جمله آنفلوانزاست. یادتون باشه که از آب گرم و صابون استفاده کنین و تموم قسمت‌های دست رو بشوئید.
آنفولانزای مرغی هم یه جور دیگه از بیماریای ویروسی قرن ۲۱ هستش که از پرندگان به آدم منتقل می شه.
این مریضی به طور کامل کشنده و مهلکه. ویروس H5N1 از سال ۲۰۰۳ میلادی در آسیا منتشر شد و تا سال ۲۰۰۶ میلادی وارد اروپا، خاورمیانه و آفریقا شد.
در سال ۲۰۱۲ میلادی، چین دومین دوره مرگ و میر مردم خود رو به صورت رسمی اعلام کرد.
از زمان ظهور مریضی آنفولانزای مرغی در سال ۱۹۹۷ میلادی در هنگ کنگ تا سال ۲۰۰۶، حدود دویست میلیون پرنده و چند صد نفر آدم، جون خود رو از دست دادن. این مریضی از راه تماس با مدفوع، خون، ترشحات تازه‌ی مجاری تنفسی پرندگان مریض و محیط زیست آلوده منتقل میشه.
تنها داروی آنفلوآنزای مرغی واسه آدم، تامی فلو (Oseltamivir) است.
تب، سرفه، گلودرد، درد عضلات، احساس مریضی، عفونت چشم و ریه‌ها، تنگی نفس، خلط خونی و اسهال از علایم تب مرغی در انسانه.
آنفلوانزا بیشترین خطر رو معمولاً واسه کودکان کم سن و هم اینکه افراد سن بالا داره.
البته تا حد زیادی این مسئله بستگی به وجود ایمنی نسبت به آنفلوانزا در جوامع جور واجور داره.
مثلا آنفلوانزای ۱۹۱۸ واسه جوانان کشنده تر بود.
در جواب به این سوال که ممکنه به دلیل خوردن مرغ وجوجه به آنفلوانزای مرغی گرفتار شیم؟ باید بگیم اگه گوشت خوب پخته شه، خیر. پختن باعث مرگ ویروس در مرغ، گوشت و تخم مرغ میشه. ویروس آنفلوانزای مرغی در گوشت خام مرغای آلوده زنده می‌موند.
جنون گاوی (MAD COW DISEASE)
علایم مریضی جنون گاوی (vCJD) با مشکلات روانی یا رفتاری مثل افسردگی و اضطراب شروع میشه. با پیشرفت مریضی، علائم عصبی مانند بی‌ثباتی، مشکل در راه رفتن، حرکات غیر ارادی و تشنج ظاهر می‌شن. در اواخر مریضی، فرد کنترل خود رو در عمل کردهای ذهنی و جسمی به طور کامل از دست می ده و می‌میرد.
جنون گاوی یه مریضی عصبی تحلیل‌دهنده مغز و کشنده در انسانه که در اثر یه جور پروتئین به نام پریون ایجاد میشه. مریضی جنون گاوی از راه مصرف گوشت آلوده یا تماس با مغز یا هورمون‌های فرد آلوده، (بین کالبدشکافی یا عمل جراحی) منتقل میشه. هم اینکه، تحقیقات جدید ثابت کرده، پروتئین‌هایی که باعث بروز جنون گاوی می‌شن، در خون فرد گرفتار باقی می‌مانند و در صورت ورود به جریان خون فرد دیگه، منتقل می‌شن.
جنون گاوی، دلیل بروز چاله های میکروسکوپی مثل اسفنج در مغز میشه و با مشکلاتی مثل مشکل در حرکت و دید، کاهش حافظه و تغییر خلق و خو همراه س. حدود ۹۰ درصد از مبتلایان یه سال پس از مشاهده علایم جون خود رو از دست میدن.
در اکتبر سال ۲۰۰۹ میلادی، ۱۶۶ کشته در انگلستان و ۴۴ کشته در دیگر نقاط جهان گزارش شده بود.
دوره پنهون شدگی مریضی در آدم بسیار طولانی و بیشتر از ۵ سال است. الان واسه این مریضی درمان مؤثری وجود نداره و تمرکز پزشکان بر کاهش درد و علائمه.مریضی بدون بهبودی بوده و همیشه کشنده س.
ایدز / سندرم مشکل ایمنی اکتسابی (HIV/ AIDS)
ویروس مشکل ایمنی انسانی (HIV) وقتی که وارد بدن شه، وارد سلول شده و افزایش می شه، و موجب می شه که سلول میزبان سلولای آلوده بیشتری رو تولید کنه.
هم اینکه این ویروس بیشتر موجب مرگ سلولی می شه.
ایدز، یا سندرم مشکل ایمنی اکتسابی، یه جور بیماریه که در دستگاه ایمنی و به وسیله ویروس مشکل ایمنی (HIV) ایجاد میشه.
مریضی به وجود اومده به وسیله ویروس HIV دارای سه مرحله اصلیه. در مرحله اول (عفونت زیاد) فرد ممکنه به مدت کوتاهی مریضی شبه آنفلوآنزایی رو تجربه کنه.
به خاطر همین معمولاً این مریضی تا یه دوره طولانی بدون هیچ نشونه هایی دنبال میشه که به این مرحله از مریضی، دوره پنهون شدگی گفته میشه.
هر چقدر که مریضی پیشرفت یابد، تداخل بیشتری با دستگاه ایمنی بدن پیدا می‌کنه و باعث میشه که آدما به عفونت‌هایی مانند عفونت فرصت‌طلب و تومور دچار شن، البته معمولاً در آدمایی که دستگاه ایمنی اونا خوب عمل می‌کنه موثر نیس.
این عفونت از راه تماس‌های عادی دست دادن، بغل کردن و درآغوش گرفتن، عطسه و سرفه، تماس داشتن در اتوبوس و یا قطار و وسایط نقلیه انتقال نمی‌یابد.
دچار شدن به HIV می تونه به دچار شدن به ایدز منجر شه.
ویروس HIV از راه مایعات بدن مثل خون، منی، مایع واژینال یا شیر سینه منتقل می شه.
UNAIDS اعلام کرده از سال ۲۰۰۱ میلادی، تعداد مبتلاها به HIV در بین کودکان حدود ۵۲ درصد و در میان بزرگسالان ۳۳ درصد کم شده.
در ایران، نصف مبتلایان به HIV، در گروه سنی ۲۱ تا ۳۵ سال قرار دارن و با در نظر گرفتن فوت بعضی از مبتلایان، ۲۴ هزار و ۳۶۱ نفر گرفتار به ایدز در کشور شناسایی و زنده هستن. به گفته مسئولان، نزدیک به ۷۰ درصد مبتلایان به ایدز از راه اعتیاد تزریقی، ۱۸ درصد از راه انتقال جنسی و حدود ۱.۵ درصد از راه مادر به کودک منتقل شده.
تب دنگی (DENGUE FEVER)
پس از کاهش دمای بدن و از بین رفتن تب، این مریضی معمولا بدتر شده و فرد گرفتار دچار حالت تهوع شدید و پایدار، درد شدید شکم و مشکلات تنفسی میشه.
عامل تب دانگ یه جور ویروسه که از راه پشه به آدم منتقل می شه.
تب دنگی به عنوان «تب استخون شکن» هم شناخته میشه، چون که به دلیل درد شدید حاصل از اون مریض تصور می‌کنه استخون‌هاش در حال شکستن هستن.
این مریضی در صورت نبود درمان می تونه کشنده باشه. تب دنگ بیشتر در مناطق توریستی به خصوص در پورتوریکه ،هاوایی ، کشورای امریکای لاتین ، جزایر اقیانوس آروم و جنوب شرقی آسیا گسترش داره. دچار شدن به این ویروس طی بارداری مشکلات جبران ناپذیری به دنبال داره چون این ویروس می تونه از مادر به جنین منتقل شده و باعث مرگ دخل رحمی ، وزن کم هنگام تولد و زایمان زوردس شه.
علائم شایع این مریضی شامل تب بالا، سردرد شدید، درد شدید پشت چشما، درد مفاصل، استخوانا و عضلات، ضایعات پوستی، خونریزی به خصوص در لثه ها و بینیه.
بعضی نشونه‌های تب دنگی عبارتند از تب، سردرد، حساسیت‌های پوستی مشابه سرخک و درد در ماهیچه‌ها و مفاصل. ممکنه تب دنگی در تعداد کمی از بیماران به یکی از دو گونه خطرناک و کشنده تبدیل شه.
گونه اول تب هموراژیک دنگیه که باعث خونریزی، ترشح مایعات به بیرون از عروق خونی (رگ‌های حامل خون) و کاهش پلاکت‌های خون (عامل لخته شدن خون) میشه. گونه دوم سندروم شوک دنگیه که باعث افت فشار شدید میشه. ویروس دنگی ۴ نوع متفاوت داره.
اگه فردی به یه نوع از ویروس‌ها گرفتار شه، تا آخر عمر به اون نوع ویروس مصونیت داره.
هر چند، در برابر سه گونه دیگه فقط تا مدت محدودی مصونیت داره.
اگه بعدا به یکی از سه نوع دیگه این ویروس گرفتار شه، ممکنه مشکلاتی جدی واسه اون ایجاد شه.
مالاریا (MALARIA)
پشه‌ی آلوده به انگل مالاریا اگه شخصی رو بگزد، اونو به مالاریا گرفتار می‌کنه. این مریضی از راه خون هم منتقل میشه. مریضی مالاریا از مادر به جنین هم منتقل میشه. این نوع مریضی رو، مالاریای مادرزادی می‌نامند.
مریضی مالاریا، یکی از مریضی‌های انگلیِ کشنده س که از راه نیش پشه‌ی آنوفل منتقل میشه. وقتی این پشه، شما رو نیش می‌زند، انگل مالاریا وارد گردش خون میشه. اولین جایی که انگل مالاریا شروع به افزایش می‌کنه، سلول‌های کبده. طی ۴۸ تا ۷۲ ساعت، انگل مالاریا، به دلیل تراکم بالا، سلول‌های کبدی رو پاره می‌کنه و وارد خون میشه تا در گلبول‌های قرمز خون هم زیاد شه.
بعد از افزایش در سلول‌های خونی و تراکم اونا، گلبول‌های قرمز خون هم پاره و تعداد انگل‌ها در خون، بیشتر و بیشتر میشه. روند آلوده کردن سلول‌های خونی ادامه داره تا اینکه علائم مالاریا هر ۳ روز یه‌بار تکرار میشه.
تب یکی از علائم مالاریاست که با پاره شدن گلبول‌های قرمز خون، بروز می‌کنه. در وقتی که انگل‌ها وارد گلبول‌های جدید می‌شن، تب قطع میشه؛ یعنی مریض ۲ روز تب نداره و روز سوم همزمان با پاره شدن دوباره گلبول‌های جدید که براثر تراکم زیادتر از اندازه انگل مالاریا روی می‌دهد، دوباره تب می‌کنه.
مالاریا مهمترین مریضی انگلی و یکی از معضلات سلامتی تعداد خیلی از کشورها مخصوصا کشورای مناطق گرمسیریه. این مریضی به صورت عفونت زیاد در بیشتر موارد زیادی بد و بعضی وقتا طولانی و با ویژگیهای تب متناوب و لرز، کم‌خونی و بزرگی طحال و گاه با ویژگیهای ساده یا کشنده دیگه خودنمایی می‌کنه.
مهم بودن این مریضی به خاطر گسترش زیاد و مرگ‌ومیر قابل توجه‌است. مریضی مالاریا با اسمای دیگری چون پالودیسم، تب و لرز، تب نوبه و تب متناوب نامیده میشه.
وَبا (CHOLERA)
وبا در مناطقی بیشتر مشاهده می شه که اصول و نکات بهداشتی رعایت نشه و به خاطر همین مردم در مناطق جور واجور طی فصل گرم سال در برابر دچار شدن به وبا هستن.
تولید و تجمع باکتری ویبریو کلرا در روده آدم، یه جور مریضی اسهالیحاد رو به نام وبا بوجود میاره که در بیشتر موارد باعث از دست رفتن سریع آب و املاح بدن می شه و در صورت درمان نشدن، باعث شوک و آخرسر مرگ می شه.
این مریضی در گذشته در ایران به نام مرگامرگی خونده می‌شده‌است. این باکتری با نوشیدن آب آلوده یا خوردن ماهی نپخته یا خوردن صدف‌ها وارد بدن میشه.
در ایران بیشترین راه انتقال وبا، سبزی‌های آلوده‌است. سبزی‌هایی که موقع کاشته شدن با کود انسانی (پساب) تغذیه می‌شن دارای بیشترین آلودگی هستن. وبا در طول تاریخ هفت بار همه‌گیری جهان‌گستر داشته‌است. در قرن نوزدهم چندین بار در اروپا همه‌گیر شد اما امروزه وبا بیشتر در کشورای جهان سوم به دلیل وضعیت ناسالم و غیر بهداشتی آبای آشامیدنی دیده میشه.
وبا جز بیماریهای مسریه و مدفوع فرد گرفتار به وبا می تونن دلیل آلودگی منطقه شه.
وبا در استانایی مانند سیستان و بلوچستان که شرایط بهداشتی و دسترسی به آب آشامیدنی بهداشتی کمتر دارن، گسترش بیشتری داره. این ویروس در هر سال جون حدود یکصدهزار آدم رو میگیره.
مهمترین راه پیشگیری از این مریضی دوری از مصرف آب آشامیدنی غیربهداشتی، شستن مرتب دستان با صابون و دوری از مصرف غذاهایی که در شرایط غیراستاندارد نگهداری می شوده. با رعایت این موارد به خصوص در مسافرتا میشه از دچار شدن به وبا تا حد زیادی در امان بود.
تب ابولا (EBOLA VIRUS)
ابولا یه مریضی عفونی کشنده س که باعث خونریزی داخلی می شه و از راه تماس با مایعات ترشح شده از بدن بیماران منتقل می شه.
تب ابولا یه جور مریضی عفونیه که با تب و خونریزی داخلی همراه س و به واسطه تماس با مایعات بدن فرد گرفتار منتقل می شه.
این مریضی تا ۹۰ درصد خطر مرگ داره و در کشورای آفریقایی بیشتر از بقیه دنیا کشته داشته.
ویروس ابولا اولین بار در سال ۱۹۷۶ شناسایی شد.
در اون زمان حدود حدود ۳۰۰ نفر به این ویروس گرفتار شدن و ۸۰ درصد مبتلایان به مریضی ابولا جون باختن. اما گسترش مریضی در سال ۲۰۱۳ در چهار کشور غرب آفریقا که جون یازده هزار نفر رو گرفت. در بین سال‌های ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۶ میلادی هم با منتشر کردن دوباره این ویروس که از گینه شروع شد و به سیرالئون، لیبریا و نیجریه گسترش یافت، حدود ۴۰۰ نفر جون خود رو از دست دادن.
مرگ، به‌طور عادی بین ۶ تا ۱۶ روز پس از شروع علائم و بیشتر به دلیل فشار خون پایین و از دست دادن مایع رخ می‌دهد. به‌طور کلی، خونریزی نشون دهنده نتیجه بدتر و وضع بحرانیه و این از دست رفتن خون ممکنه منتهی به مرگ شه.
بیماران بیشتر قبل از مرگ به کما می‌روند.
ابولا بیشتر به شکل یه آنفلوآنزای یهویی شروع میشه و با احساس خستگی، تب، ضعف، کاهش اشتها، درد عضلانی، درد مفاصل، سردرد و گلودرد همراه س. البته ممکنه پس از یه مدت، تنگی نفس و درد قفسه سینه همراه با تورم، سردرد و گیجی هم روی دهد.
بیشتر مبتلایان روی سطح پوست خود بخش‌های قرمز با برجستگی کوچیک مشاهده می‌کنن که ممکنه بین ۵ تا ۷ روز وجود داشته باشن. این قرمزی‌ها نشونه پیشرفت مریضی هستن.
تب ابولا معمولا بالای ۳۸٫۳ درجه سانتی‌گراده و با آسیب‌هایی مثل استفراغ، اسهال و درد شکم همراه س.
بعضی وقتا دیده شده ۵ تا ۷ روز پس از بروز اولین علائم، مریض با خونریزی داخلی (دستگاه گوارشی) و خارجی مواجه شه.
همه افراد آلوده نشونه‌هایی از لخته شدن خون در بدن خود رو دارن.
مشکی زخم یا آنتراکس (ANTHRAX)
مریضی شاربن (Charbon) که با نام‌های متفاوتی از جمله مریضی مشکی زخم ، تب طحال و اولسر سیبریایی هم شناخته می شه، یکی از مهمترین مریضی‌های مشترک بین آدم و حیواناته که به وسیله باکتری باسیلوس آنتراسیس ایجاد میشه.
این مریضی از سه روش منتقل می شه:
- پوستی: از راه تماس و دستکاری مواد آلوده دامی (پشم، پوست، گوشت، پودر استخون خام و چیزای دیگه ای به جز اینا) گرفتار میشه. میکروب از راه خراش‌های کوچیک پوست وارد بدن آدم میشه.
- تنفسی: انتقال تنفسی به وسیله گرد و غبار آلوده با احتمال خیلی کم دیده میشه (در کارخانه‌های پشم بافی و پشم شویی)
- گوارشی: انتقال از راه خوراکی به وسیله گوشت خام یا نیم پز، شیر خام و چیزای دیگه ای به جز اینا ممکنه. انتقال از فرد به فرد بسیار نادره.
دوره پنهون شدگی مریضی حدود ۷ روز پس از تماسه. تعداد ۸ هزار تا ۵۰ هزار میکروارگانیسم واسه آلودگی از راه تنفسی لازمه. باکتری به دلیل داشتن کپسول در برابر سیستم ایمنی بدن مقاومه و با ترشح سم (توکسین) موجب بروز علایم میشه.
مشکی زخم معمولا با ایجاد جوش بی‌درد در محل ورود میکروب شروع میشه که به سرعت گسترش می‌یابد و به قرحه‌ای که دور و بر اونو تاول‌های کوچیک محاصره کرده‌ان منجر میشه و به نکروز قرمز تیره و مشکی رنگی تبدیل میشه. این ضایعه قطر ۱ تا ۳ سانتیمتری داره.
علایم مشکی زخم یا آنتراکس تب، سرفه‌ی خشک، احساس ناراحتی در پشت جناغ سینه و در آخر تنگی نفس زیاد، تعریق و سیانوز. پرده جنب ریه هم درگیر میشه و پس از اون تجمع مایع خونی در فضای پلور ( فضای بین دو پرده جنب) روی می‌دهد. مریضی به سرعت پیشرفت می کنه و در عرض ۲۴ تا ۳۶ ساعت شوک، افت دمای بدن و مرگ رخ می‌دهد.