شدت و ضعف دارند اما انکار ناپذیر نیستند همچنان که اجتناب ناپذیر هم نیستند. برای درک بهتر تأثیرات رسانههای اجتماعی و مطرح شدن حضور در آنها به عنوان بخشی از سبک زندگی، بهتر است به آمارها مراجعه کنیم:
هر روز بیشتر از ??? میلیارد ایمیل فرستاده میشود.
هر روز بیش از ? میلیون پست وبلاگ نوشته میشود.
اگر فیسبوک کشور بود امروز سومین کشور بزرگ دنیا بود.
هر روز بیش از دو میلیارد لایک46 در فیسبوک47 زده میشود.
هر روز بیش از 340 میلیون توئیت در توئیتر48 منتشر می شود.
بیش از ??? هزار دلار در دقیقه آنلاین هزینه میشود.
بیش از یک و نیم میلیارد کاربر آنلاین گفته‌اند که رویدادها را از طریق برندهای اجتماعی دنبال می کنند؛ این رقم ?? درصد جمعیت جهان است.
در مجموع هر روز کاربران بیش از ?? هزار سال در فیسبوک وقت صرف می‌کنند.
مبادلات از طریق تجارت اجتماعی ظرف مدت ? سال آینده به بیش از ?? میلیارد دلار می‌رسد.
2-4-5 تأثیرات مثبت اینترنت بر سبک زندگی
آمارها نشان می دهد که ایران با حدود ?? میلیون نفر جمعیت در سال ???? ، با ??.?% ضریب نفوذ بیشترین میزان استفاده از اینترنت را در خاورمیانه به خود اختصاص داده است. امروزه اینترنت بخش مهمی از زندگی ایرانیان از جمله کار و درس، سرگرمی و فعالیتهای اجتماعی را در برگرفته است (کاظمی اصل و با اوش 1391، 31).
افزایش کیفیت و کمیت تحقیقات علمی، نزدیک شدن مردم به هم، برقراری ارتباط صوتی و تصویری با اقتصادی ترین روش، صرفه‌جویی در وقت و هزینه و امکان دسترسی به جدیدترین مباحث علمی روز، از جمله مزایای استفاده از اینترنت می باشد. در ادامه به بررسی برخی دیگر از تأثیرات مثبت اینترنت بر سبک زندگی می پردازیم:
2-4-5-1 کوچک شدن جهان و رشد فرهنگی
ایجاد تغییرات گسترده جهانی بعد از شکل گیری اینترنت، بسیاری را به این باور رسانده است که اینترنت عامل بسیاری از تغییرات فرهنگی و تکنولوژیک در حوزه‌های مختلف زندگی روزمره است؛ منشأ این برداشت از این ویژگی نشات می گیرد که اینترنت متنوع‌ترین و سهل‌الوصول‌ترین گونه رسانه هاست. به تعبیر مارشال مک لوهان مهمترین تأثیر فناوری اطلاعات تبدیل جهان به یک دهکده جهانی49 است و این به آن معناست که امکان برقراری ارتباط با دیگران و اطلاع از اخبار و رویدادهای جهانی و مسائل فرهنگی و اجتماعی سایر نقاط دنیا به سرعت برای همگان فراهم شده است.
هرچند نظریه مک لوهان پس از او مورد مناقشه دانشمندان ارتباطات واقع شد، اما اینترنت را می توان محیطی دانست که برای تبادل فرهنگی فضای مناسبی مهیا می کند و مسیری برای دسترسی کاربران به فرهنگ های دیگر باز می کند. و می توان چنین عنوان کرد که اینترنت خود، نوعی خرده فرهنگ و یا فرهنگی است که می‌تواند دیگر فرهنگ‌ها را در بر گیرد؛ و البته نیز همه فرهنگ ها و خرده فرهنگ ها درصددند تا بر روی این خرده فرهنگ جهانی تأثیر بگذارند(کبیری 1389، 45).
2-4-5-2 خدمات آموزشی و پژوهشی
در اعلامیه اجلاس جهانی جامعه اطلاعاتی چنین اشاره شده است: دسترسی ارزان به شبکه های فیبر نوری، کابلی، بی‌سیم و ماهواره ها می‌تواند خلاقیت، ابتکار و اشتغال زایی محلی و نیز اجتماعات محلی را تقویت کند و در عین حال بهره وری را بهبود بخشد و در یک کلام “کسب ارزش بیشتر از منابع کمتر” را تحقق بخشد. این امر نیازمند توسعه مناسب فناوری و آموزش کاربرد فناوری در کنار استفاده مؤثر از فناوری ها و ایجاد ظرفیت های جدید برای آموزش و پژوهش است. شک نیست که اینترنت و ظرفیت های موجود در آن با کنار گذاشتن محدودیت های زمانی و مکانی و با امکان استفاده از کلیه قالب‌های سمعی و بصری موجود می توانند نظام یادگیری را متحول سازد.
امروزه یکی از رایج ترین استفاده های اینترنت، جهت آموزش و نیز پژوهش می باشد؛ و تعداد زیادی مدارس و مراکز عالی آموزشی و دانشگاه‌ها و کالج‌ها اینترنتی که در حال سرویس‌دهی به علاقه مندان فراگیری می باشند، در کنار پژوهشکده‌ها و پژوهشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی، مبین این مسئله است(ابراهیم آبادی 1388، 13).
2-4-5-3 ارایه خدمات به “شهروند الکترونیک”
در واقع “ارائه خدمات ارتباطی”، کارکرد پرمصرف و اصلی اینترنت است؛ و یکی از عوامل عمده جذب و علاقه‌مند شدن افراد جهت استفاده از اینترنت می‌باشد. یکی از مفاهیمی که تأثیر زیادی در سبک زندگی آینده جامعه خواهد داشت “شهروند الکترونیک50” است؛ که به‌طور عام به فردی گفته میشود که مهارت‌‌های زندگی در جامعه اطلاعاتی را فرا گرفته و بتواند از مزایای این نوع زندگی استفاده کند. شهروند الکترونیک قادر است آخرین اطلاعات، اخبار، کالاها و نرم‌افزارها را در چند دقیقه از طریق اینترنت جستجو کرده و به دست آورد. نیز می تواند کلیه مراحل سفر را از قبل، به کمک اینترنت برنامه‌ریزی کند. او از طریق اینترنت به راحتی از فرصت‌های شغلی موجود آگاه میشود و بسیاری از کارها را بدون خروج از منزل یا محل کار و بدون مراجعه حضوری انجام می‌دهد. و همچنین توانایی بیشتری در دفاع از حقوق شهروندی خود دارد.
مفهوم دیگری که در تعیین سبک زندگی جامعه تأثیر به سزایی خواهد داشت، “دولت الکترونیک” است؛ که استفاده از فناوری‌های اطلاعاتی و ارتباطی به منظور ارائه خدمات دولتی، به صورت به‌هنگام و مستقیم به شهروندان می‌باشد. دولت الکترونیک به افراد تسهیلات لازم جهت دسترسی مناسب به اطلاعات و خدمات دولتی و فرصت‌های گسترده‌تر برای مشارکت در فرایندها را ارائه می‌نماید (www.tebyan.com).
2-4-5-4 توسعه اقتصادی و تجارت الکترونیک
اینترنت هزاران شغل برای کارکنان صنایع رسانه ای فراهم ساخته و به صورت غیرمستقیم برای میلیون ها خانواده دیگر شرایطی را فراهم کرده تا زندگی خود را از طریق فعالیتهای مربوط به اینترنت تأمین کنند. در تعریف تجارت الکترونیک گفته شده است این تجارت تمام فرآیند توسعه، بازاریابی، فروش، تحویل، خدمات و پرداخت الکترونیکی برای محصولات و خدمات مبادله شده در بازارهای شبکه ای و جهانی مشتریان را در بر می‌گیرد. استفاده از تجارت الکترونیک مزایای بسیاری دارد؛ از جمله: صرفه جویی در هزینه ها، کاهش هزینه مبادلات، افزایش کارآیی، تغییر فرآیندهای مدیریت و تأسیس بنگاه‌های اقتصادی، کاهش هزینه کاوش، دسترسی بیشتر و راحت‌تر به اطلاعات، تعدیل قدرت بین تولیدکننده و مصرف کننده، کاهش محدودیت ورود به بازار، افزایش رقابت، کاهش سود انحصاری و… .
هنگامی که بحث تجارت الکترونیکی مطرح میشود، جنبه‌های سودآور و سرمایه‌ساز اینترنت بیشتر مورد توجه قرار می‌گیرد. حتی از سوی بسیاری از مؤسسات بین المللی نظیر یونسکو استفاده از اینترنت به عنوان یک رسانه ارزان قیمت و سهل‌الوصول جهت حل بحران‌های اقتصادی و فقر در جوامع توسعه نیافته توصیه میشود. در سخنرانی سال گذشته آقای کوفی عنان دبیر کل سازمان ملل متحد استفاده از اینترنت برای از میان برداشتن فواصل طبقاتی در جوامع محروم و عقب‌مانده قاره آفریقا به عنوان سریع‌ترین و عملی‌ترین راه حل پیشنهاد شده بود. هنگامی که صحبت از اشتراک و سهیم شدن در دانش به میان می‌آید، حقیقتاً هیچ رسانه‌ای نمی‌تواند جایگزین اینترنت شود و به مثابه یک پل ارتباطی کارآمد میان پژوهشگران در سراسر جهان عمل نماید(دیلمقانی و حجازی 1384، 58).
2-4-5-5 ایجاد خلاقیت و اخلاق کاری سازنده
از جمله مهمترین اقداماتی که می‌توان از طریق اینترنت سازمان داد عضویت استادان و متخصصان رشته‌های مختلف در گروه‌های تخصصی است. با عضو شدن کاربران اینترنت در این گروه‌ها، آنها می‌توانند در جریان آخرین اطلاعات موجود در رشته‌های تخصصی خود قرار گیرند زیرا همه اعضاء در جریان پیام‌های علمی که توسط یک نفر صادر میشود قرار دارند. در شرایطی که خطوط ارتباطی از کیفیت لازم برخوردار باشد و در ایستگاه‌های محل کار هر دو یا چند طرف امکانات لازم (دوربین ویدئویی …) به سیستم اتصال داشته باشد، می‌توانند تصویر و فعالیتهای یکدیگر را نیز مشاهده کنند.
هم اکنون انجام عمل‌های مهم جراحی به شکل هدایت از راه دور و با شرکت چند متخصص که هر کدام در گوشه‌ای از دنیا به کار مشغول هستند و می‌توانند در یک آن ناظر عمل جراحی یا راهنمایی‌کننده آن باشند، در تعدادی از مراکز مجهز درمانی متداول شده است. یکی دیگر از شکل‌های نسبتاً رایج اخلاق سازنده که در سطح کشورهای اروپای غربی و امریکا مشهود است، کنفرانس از راه دور می‌باشد که در آن تعدادی از متخصصان(که هر کدام در یک گوشه از کره زمین زندگی می‌کنند) با یکدیگر درباره موضوع مورد علاقه خود به تبادل نظر می‌پردازند. این نوع کنفرانس‌های الکترونیک در آینده رواج زیادی خواهند یافت و احتمال می‌رود که در مقیاس وسیعی از اهمیت کنفرانس‌های حضوری(که بسیار پرهزینه‌تر است) کاسته شود.
در طول چند دهه اخیر، مجله‌های علمی، در میان پژوهشگران، نقش ویژه‌ای در برقراری ارتباطات علمی ایفا کرده‌اند و تعداد این مجله‌ها در سطح جهان همواره رو به افزایش بوده است. اما با توجه به گسترش شبکه اینترنت، به ویژه در طول 5 سال گذشته، به نظر می‌رسد که در سال‌های آینده نتوان افزایش تعداد این مجلات را مانند سال‌های گذشته انتظار داشت. همه روزه بر تعداد پژوهشگرانی که برای انتشار نتایج پژوهش‌های خود از این شبکه استفاده می‌کنند، افزوده میشود. آنان می‌توانند اطلاعات تولیدی خود را در اختیار تمامی افرادی که امکان دسترسی به این شبکه را دارند قرار دهند و از آنان نیز بخواهند، علاوه بر نظرخواهی، برایشان مدارک علمی مشابهی از همین رهگذر ارسال دارند یا با خود آنان همکاری مستمر داشته باشند(آیزنتاد و وینسنت51 2002، 34). همه این فعالیت‌ها که در بستر اینترنت انجام می‌گیرند و به گونه‌ای نوآوری، خلاقیت و سازندگی علمی محسوب می‌شوند، سبب تبلور شکل گسترده‌ای از اخلاق در میان کاربران می‌گردد که اصطلاحاً “اخلاق سازنده” نامیده میشود.
2-4-5-6 تعامل و همزیستی جهانی؛ شکل‌گیری هویت پویا
واقعیت این است که گسترش شبکه جهانی اینترنت فاصله‌ها را کم کرده و به ایجاد نوعی تشابه، به ویژه در جوانان، انجامیده است. اعضای کمیسیون توسعه سازمان ملل متحد گزارش داده‌اند که در گردهمایی‌های خود در شهرهای قاره‌های گوناگون، شاهد بوده‌اند که جوانان خیلی شبیه به هم شده‌اند و این شباهت، با رنگ باختن مرز جوامع و رفتن به سوی نوعی جامعه اطلاعاتی و شبکه‌ای، بیشتر شده است.
اما باید توجه داشت که به یمن گسترش وسایل ارتباطی و رسانه‌ها، جوامع مختلف اگر آگاهانه و با برنامه‌ریزی عمل کنند، می‌توانند برای تحولات مثبت از آن استفاده کنند و به نوعی همزیستی سالم جهانی دست یابند. مبارزه با مواد مخدر در سطح جهانی، حفظ محیط زیست، همبستگی انسانها، احترام به حق حیات، محترم بودن حریم زندگی خصوصی افراد، احیای حقوق مادران و کودکان، تأکید بر عدالت جهانی، گرامی داشتن کرامت انسانها و توجه به حقوق اقلیت‌های دینی و اجتماعی، توسعه پایدار و اجازه مطرح شدن سایر فرهنگ‌ها و ارزش‌ها مباحثی هستند که می‌توانند با بهره‌گیری از همین فضای موجود اطلاعاتی، وجه دیگری را در تعامل فرهنگ‌ها نشان دهند(دیلمقانی و حجازی 1384، 60).
2-4-5-7 کثرت‌گرایی فرهنگی
اصطلاح پدیده چند فرهنگی ما را به شناسایی و حتی گرامی داشتن دیگران، درست به همان گونه‌ای که هستند، بدون سقوط به نژادپرستی، به شکل درست آن دعوت می‌کند. در این عصر، کلید واژه رایج تساهل و تسامح بود. این کلید واژه به معنای پذیرش تفاوت میان “ما” و “آنها” است اما در کاربرد امروزه خود انسانها را به بردباری در برابر تفاوت‌های یکدیگر فرا می‌خواند. اینترنت، با جهان‌گستری چشمگیر خود، فرض را بر اعتبار همه