تفاوت یادگیری سازمانی با سازمان یادگیرنده
مفهوم یادگیری سازمانی به لحاظ زمانی قبل از سازمان یادگیرنده، توسعه یافته و تلاش جدی محققین پیرامون یادگیری سازمانی، زمینه ساز شکلگیری نظریه سازمان یادگیرنده بوده است (ابویی، 1379). در واقع تفاوت بین یادگیری سازمانی و سازمان یادگیرنده، تفاوت بین بودن و شدن است. یادگیری سازمانی تشریح کننده تلاشهای آگاهانه، منظم و هم فزایندهای است که سازمانها با مشارکت تمامی افراد انجام میدهند تا در نتیجه به سازمان یادگیرنده تبدیل شوند. به عبارت دیگر، سازمان یادگیرنده بالاترین سطح یادگیری سازمانی است که در آن سطح، سازمان توان ایجاد تحول خودجوش و مداوم را از طریق بهبود و مشارکت تمامی کارکنان به دست آورده است (بایراکتاراوغلو[1]، 2003). تسانگ[2]میگوید که دو اصطلاح یادگیری سازمانی و سازمان یادگیرنده بعضی اوقات به اشتباه به جای یکدیگر به کار گرفته میشوند. وی یادگیری سازمانی را مفهومی میداند که برای توصیف انواع خاصی از فعالیتهایی که در سازمان جریان دارد به کار گرفته میشود در حالیکه سازمان یادگیرنده به نوع خاصی از سازمان اشاره میکند. به عبارت دیگر باید گفت: سازمان یادگیرنده حاصل یادگیری سازمانی است (رهنورد، 1378). یاو[3] میگوید سازمان یادگیرنده اساساً یک موجودیت جمعی است که بر پرسش چه؟ متمرکز میگردد. یعنی اینکه چه ویژگیهایی در اعضاء وجود دارد که سازمان میتواند آن را فرا بگیرد و یادگیری سازمانی بر پرسش چگونه؟ متمرکز میگردد. چگونه یادگیری در سازمان تحقق مییابد؟ (اسمیت[4]، 2008). به طور خلاصه فرق بین یادگیری سازمانی و سازمان یادگیرنده را میتوان فرق فرایند و ساختار دانست. یعنی یادگیری سازمانی فرایند یادگیری است در حالی که سازمان یادگیرنده نوعی از سازمان است. به عبارت دیگر گرچه سازمانها برای رسیدن به اهداف خود به یادگیری سازمانی اهتمام میورزند ولی سازمان یادگیرنده، سازمانی است که اساس و بنیان آن بر یادگیری بنا شده است (یو، 2005 به نقل از پازیوک[5]، 2008).
در جدول 2-4 به طور کلی تفاوت یادگیری سازمانی با سازمان یادگیرنده بیان شده است.
جدول 2-4 تفاوت یادگیری سازمانی با سازمان یادگیرنده.
ردیف | یادگیری سازمانی | تفاوت | سازمان یادگیرنده |
1 | یادگیری سازمانی مفهومی است که برای انواع مشخصی از فعالیتها که درون سازمان اتفاق میافتد، بهکار میرود. | در حالی که | سازمان یادگیرنده به نوع خاصی از سازمان اشاره دارد که یادگیری سازمانی را در درون خود میدارد. |
2 | یادگیری سازمانی تلاشهایی را مورد تاکید قرار میدهد که سازمانها از طریق آن به سازمان یادگیرنده تبدیل میشوند. | در حالی که | سازمان یادگیرنده از طریق ارتقاء شیوههای هوشیارانه، نظامند، که مستلزم درگیری اشخاص در فرایندهاست به بودن خود دوام میبخشد. |
3 | یادگیری سازمانی به فرایند یادگیری در سازمان میپردازد. | در حالی که | سازمان یادگیرنده با شرایط، ویژگیهای سازمانی که، باعث ایجاد یادگیری میشوند سروکار دارند. |
4 | یادگیری سازمانی بر مشاهده و تجزیه و تحلیل فرایندهای موجود در یادگیری جمعی و فردی سازمان متمرکز است. | در حالی که | سازمان یادگیرنده جهتی عملی دارد و از ابزارهای ارزشیابی یا آسیب شناسی که به توسعه فرایندهای یادگیری در درون سازمان مدد میرساند، منبعث میشود. |
5 | در بحث یادگیری سازمانی بر اینکه یادگیری چگونه در سازمان رخ میدهد، توجه میشود. | در حالی که | در سازمان یادگیرنده، بر چه چیزی – سیستمها، اصول و مشخصات سازمانهایی که یاد میگیرند و به عنوان یک موجودیت جمعی، تولید میکنند – تمرکز میکنیم. |
6 | فرایند محور است . | در حالی که | فرآورده محور است. |
7 | هویت فردی دارد. | در حالی که | هویت جمعی دارد. |
8 | غیر رسمی / رسمی است. | در حالی که | رسمی است. |
9 | اکتشافی و تجربه محور است. | در حالی که | هنجاری و تجویزی است. |
10 | به فعالیت خاصی در سازمان اشاره دارد | در حالی که | به سازمان خاصی اشاره دارد. |
11 | موضوعات یادگیری جزئی و کلیاند | در حالی که | موضوعات یادگیری عمیقاً کلیاند. |
12 | حیطه موضوعات یادگیری شامل موضوعات و مسائل عادی و استراتژی است. | در حالی که | حیطه موضوعات یادگیری عمدتاً استراتژیک است. |
13 | سبکهای یادگیری ضمنی و متفاوت است. | در حالی که | سبکهای یادگیری تا حد زیادی مشخص، مشابه و قابل شناسایی است. |
منبع: کاظمپور، 1391.
[1]. Bayraktaroglu
[2]. Tsang
[3]. Yeo
[4]. Smith
[5]. Paziuk